Triều đại Shepseskaf

Ông có thể là vị pharaon Ai Cập cuối cùng của vương triều thứ tư nếu như ông không được kế vị bởi một vị vua vô danh có tên là Djedefptah theo như những ghi chép trong một số tác phẩm văn chương của Ai Cập cổ đại và gián tiếp thông qua cuộn giấy cói Turin. Tuy nhiên, lại không có bất cứ vị vua nào có tên là Djedefptah mà được ghi chép lại trong các tài liệu đương thời cũng như trong các lăng mộ của hoàng gia hoặc các ngôi mộ tư nhân thuộc những nghĩa trang có niên đại vào thời kỳ Cổ vương quốc ở Giza và Saqqara.[6] Viên quan cận thần hoàng cung Netry-nesut-pu đã liệt kê danh sách các vị vua thời Cổ vương quốc mà ông ta đã phụng sự trong ngôi mộ của mình: Radjedef → Khafre → Menkaure → Shepseskaf và ba vị vua đầu tiên của vương triều thứ 5 là Userkaf, Sahure và Neferirkare.[7] Cuối cùng thì:

"Không có bất cứ di sản nào của thời kỳ này đi kèm với các tên gọi hoàng gia mà đề cập đến bất kỳ vị vua nào khác nằm ngoài những cái tên này, cũng như không có tên của... người cháu nội hoàng gia nào, vốn thường gắn thêm tên của một cụ tổ hoàng gia như là một phần trong tên của họ".[8]

Chứng thực

Triều đại của Shepseskaf được chứng thực thông qua những dòng chữ khắc trong các ngôi mộ của những vị quan từng phụng sự ông. Chúng chủ yếu được tìm thấy ở Gizah và Saqqara. Có một thực tế đó là đa phần trong số chúng chỉ đề cập đến Shepseskaf mà không có thêm bất cứ thông tin nào có thể giúp chúng ta biết được về thời kỳ trị vì ngắn ngủi của ông. Những vị đại thần đã đề cập đến Shepseskaf đó là:

  • Sekhemkare, con trai của Khafra, tư tế của giáo phái thờ cúng hoàng gia. Mastaba của ông ta, nằm ở Gizah (G8154), đã lưu giữ một danh sách các vị vua mà ông ta đã phụng sự, từ Khafra tới Sahure[9]. Danh sách này cũng ghi lại rằng Userkaf là vị vua đã trực tiếp kế vị Shepseskaf.
  • Bunefer, công chúa hoàng gia và nữ tư tế của giáo phái thờ cúng Shepseskaf, được chôn cất ở Gizah (G8408). Người ta tin rằng bà là một trong số hai người vợ của Shepseskaf, con gái hoặc là một trong số những người chị em của ông và cũng đã góp mặt trong nghi lễ chôn cất ông[10].
  • Nisutpunetjer là một tư tế của giáo phái thờ cúng hoàng gia. Mastaba của ông ta nằm ở Gizah (G8740) cũng lưu giữ danh sách các pharaon mà ông ta đã phụng sự, từ Djedefra tới Sahure và đề cập tới việc Shepseskaf được kế tục bởi Userkaf[11].
  • Ptahshepses I, đại tư tế của Ptah. Một bản khắc trên cửa giả của ông ta đã ghi lại tiểu sử của chính bản thân ông ta. Ông ta kể rằng mình đã được giáo dục trong cung đình cùng với Shepseskaf, sau này nhà vua đã phong cho ông ta tước vị tư tế đầu tiên của Ptah và gả cho ông một người con gái tên là Khamaat.[12]
  • Kaunisut, một viên quan trong triều đình, đã ca ngợi Shepseskaf trong mastaba của ông ta tại Gizah (G8960)[13].

Ngày nay chỉ có duy nhất một bia đá được phát hiện trong phức hợp kim tự tháp Menkaure mà có thể được xác định một cách chắc chắn là thuộc về triều đại của ông. Nó đề cập đến một chiếu chỉ hoàng gia của Shepseskaf.[14]

Độ dài triều đại

Cuộn giấy cói Turin ghi lại rằng Shepseskaf đã cai trị trong bốn năm và một vị vua kế vị vô danh của ông - có lẽ là một sự ám chỉ tới Djedefptah - có một triều đại kéo dài hai năm. Ngược lại, bản danh sách vua của Manetho đã ghi lại rõ ràng rằng Shepseskaf đã cai trị trong bảy năm, điều này có thể là một sự kết hợp giữa con số 6 năm được bản danh sách vua Turin ghi lại cho hai vị vua cuối cùng của vương triều thứ tư cộng với một phần hàng tháng đáng kể. Tuy nhiên, bản danh sách Vua của Manetho cũng ghi nhận sự tồn tại của một vị vua Dejefptah chưa được biết rõ và có thể là một nhân vật hư cấu - được gọi là Thampthis trong tác phẩm của ông ta- vị vua này được ghi lại là có một triều đại kéo dài chín năm.

Tấm bia đá Palermo còn lưu giữ lại thông tin về năm đầu tiên dưới triều đại của Shepseskaf. Shepseskaf được chứng thực là vị vua đã trực tiếp kế vị Menkaure và dường như ông đã lên ngôi vào ngày thứ mười một của tháng thứ tư. Thông qua việc phân tích khoảng cách giữa thời điểm bắt đầu triều đại của ông và của vị vua kế vị ông đã giúp chỉ ra rằng Shepseskaf không trị vì hơn 7 năm[15]. Sau cùng, tấm bia đá Palermo còn ghi lại rằng vị trí và tên gọi ngôi mộ của Shepseskaf đã được lựa chọn ngay trong năm đầu tiên ông cai trị.